H μεγάλη εθνεγερσία του '21 που οδήγησε στην απελευθέρωση του γένους και στην συγκρότηση εθνικού κράτους, κατέχει αναμφίβολα στην ιστορική διαδρομή του ελληνισμού πρωτεύουσα θέση. Συνδέεται με την ίδια την ύπαρξη του έθνους και η σημασία της πρέπει να γίνεται πάντα κατανοητή καθώς μόνο η εθνική αυτογνωσία, μπορεί να οδηγήσει στην εξέλιξη και την ομαλή πορεία του εθνικού βίου. Χρόνια σκλαβιάς και απελπισίας σε ένα σκοτεινό περιβάλλον όπως αυτό που είχαν επιβάλλει οι Οθωμανοί τύραννοι, με τις φυσικές άμυνες που δημιουργούν η αίσθηση της ταυτότητας, ο πολιτισμός και η αξιοπρεπής διαβίωση να διώκονται με λύσσα. Χρόνια γεμάτα με αίμα από εξεγέρσεις, άλλες μικρές και άλλες μεγάλες, εξεγέρσεις με τοπικό χαρακτήρα άλλα και αντιδράσεις μεμονωμένες οικογενειών αλλά και Ελλήνων που ποτέ μα ποτέ δεν δέχτηκαν την υποταγή στο Τούρκο.
Αυτή η περίοδος, που απείλησε το γένος με αφανισμό, οδήγησε τις πιο ανυπότακτες και ρωμαλέες δυνάμεις του στην αναμέτρηση με τους Τούρκους, κάτω από άνισους όρους, όπου με πρωτοφανή ηρωισμό κατόρθωσαν αυτό που αρχικά φαινόταν αδύνατο: την απελευθέρωση και την εθνική συγκρότηση.
Η ιστορική εμπειρία
Η μεγάλη εθνεγερσία ως ιστορική περίοδος όπου δοκιμάστηκε, με συγκλονιστικό τρόπο η ίδια η υπόσταση του έθνους προσφέρεται για συμπεράσματα, σχετικά με το τρόπο που πολεμάμε, που σκεφτόμαστε, που ενεργούμε πολιτικά.
Μια συνοπτική αξιολόγηση των γεγονότων μπορεί να μας φωτίσει πλευρές άξιες αναφοράς.
Πρώτη και κυρίαρχη διαπίστωση είναι η ίδια η εθνική συνείδηση. Η διαρκής και απρόσκοπτη αίσθηση της ταυτότητας των ελλήνων που στο πέρασμα των σκοτεινών αιώνων διατηρήθηκε αναλλοίωτη. Η συμπεριφορά τόσων γενεών στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, παρά τις συστηματικές διώξεις, δηλώνει την ύπαρξη μιας πλήρους και εμπεδωμένης αντίληψης περί της καταγωγής του έθνους που με διεργασίες σταθερές και εσωτερικές για τον κάθε έλληνα αλλά και για τις οικογένειες και τις κοινωνίες της εποχής, φρόντιζαν για την διαιώνισή της. Αυτό που ιστορία σημειώνει και είχε ως αποτέλεσμα την εθνική εξέγερση, έρχεται σήμερα πανηγυρικά να επιβεβαιώσει η επιστήμη της γενετικής καθώς όλα τα πανεπιστήμια που μελέτησαν το DNA των προγόνων μας συμπέραναν ότι είναι το ίδιο με αυτό των σημερινών Ελλήνων. Επιστημονικά συμπεράσματα που αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν εξαφανίστηκαν από τον Ελληνικό τύπο, αν είχαν διαφορετική σημασία αλήθεια τι θα γινόταν; Σήμερα και παρά τις δοκιμασίες που δημιούργησαν στο παρελθόν ορισμένοι ιστορικοί σχετικά με το περιεχόμενο της επανάστασης του '21, έχουμε μια σαφή και πλήρη αντίληψη οτι επρόκειτο για μια εθνική επανάσταση που αποσκοπούσε στην εθνική ελευθερία.
¶λλη, εξίσου σημαντική διαπίστωση, είναι ότι η απόφαση και η ανυποχώρητη διάθεση είναι εξαιρετικής σημασίας όπλα στους εθνικούς αγώνες. Τόσο στο χρόνο εκδήλωσης της όσο και κατά την εξέλιξή της η επανάσταση είχε σε επίπεδο, κυρίαρχων δυνάμεων της εποχής κυρίως αντιπαλότητα και πάντως καμμία επίσημη υποστήριξη. Η επιμονή, η αποφασιστικότητα και ο ηρωισμός δημιούργησαν τις προϋποθέσεις υποστήριξης, αφού πάντα τα διεθνή συμφέροντα συγκλίνουν εφόσον εξυπηρετούνται. Και ή αποφασισμένη Ελλάδα να υπάρξει ήταν ασφαλώς χρήσιμος εταίρος για πολλούς. Κι' ακόμα το τεράστιο ρεύμα φιλελληνισμού ήταν απόρροια της στάσης των μαχόμενων ελλήνων.
Η αίσθηση υποχρέωσης απέναντι σε αξίες όπως ο πολιτισμός και οι επερχόμενες γενεές ένα ύψιστο καθήκον του πολιτισμένου ανθρώπου που σήμερα συστηματικά παραλείπεται. Πιο συγκεκριμένα, ας αναλογιστούμε αν οι πρόγονοί μας δεν είχαν την αποφασιστικότητα να ανταποκριθούν στις περιστάσεις, θα είχαν δημιουργηθεί έστω και στοιχειωδώς όσα τώρα υπάρχουν. Η ίδια η ιστορική εξέλιξη απαιτεί την αποφασιστική και μάχιμη στάση.
Αλλά και ιδιότητες όπως ο φατριασμός, ο διχασμός και η προσωπική άνοδος που τόσο σημάδεψαν την επανάσταση φαίνεται να μην έχουμε ακόμα αντιληφθεί τις συνέπειές τους. Επίσης, τον φαινομενικά εύκολα δρόμο της υποχώρησης που τελικά οδηγεί στον ραγιαδισμό.
Το '21 στην ελληνική κοινωνία
Στο σύγχρονο ευρωπαϊκών αντιλήψεων ελληνικό κράτος η εθνική αυτογνωσία αποτελεί μάλλον πρόβλημα δεδομένου ότι αναστέλλει τις διαδικασίες ομογενοποίησης με τους πληθυσμούς που βρίσκονται σήμερα στη χώρα μας αλλά και με αυτούς που φαίνεται ότι προσδοκούν να βρεθούν. Έτσι, η υποβάθμιση της επανάστασης αποτελεί μια επιλογή που σταδιακά διαχέεται στις κρατικές υπηρεσίες, στο στρατό, στην εκπαίδευση, στους μηχανισμούς επικοινωνίας. Η σημερινή κοινωνία δεν θυμίζει τίποτα από την κοινωνία που δεκαετίες πριν με συνεκτικό και πάνδημο τρόπο γιόρταζε το ‘21.Η κορυφαία πράξη υπέρβασης, που αποτέλεσε και την έναρξη όλων των μεγάλων εθνικών διεκδικήσεων γίνεται συστηματική προσπάθεια να υποβαθμιστεί ή να στρεβλωθεί το περιεχόμενο του.Οι μεγάλες στιγμές της ιστορίας είναι αυτές που καθορίζουν τη θέση ενός έθνους και δηλώνουν με τρόπο απαράμιλλο βασικές επιλογές επιβίωσης. Φίλους, εχθρούς, γεωστρατηγικές επιλογές, δρόμους αγώνα. Η σύγχυση επομένως, σχετικά μ' αυτές είναι μια σύγχυση στις κύριες αξίες και στον προσανατολισμό.
Η κατανόηση του μηνύματος του ‘21 δεν είναι μια κοινοτυπία, είναι πράξη ουσιαστικής συμμετοχής στο διαχρονικό εθνικό γίγνεσθαι. Μέρος της εθνικής συνειδητοποίησης και της σημασίας της. Δεν πρόκειται μόνο για μια ιστορία αγώνων, πρόκειται για την απελευθέρωση των ελλήνων και την αναζήτηση της ιστορικής τους πορείας.
Η πρόσφατη περιπέτεια με το σχολικό βιβλίο της Στ Δημοτικού, είναι μόνο ελάχιστο μέρος της επιχειρούμενης προσπάθειας στρέβλωσης της ιστορίας καθώς για χρόνια γίνεται σε επιτελικό επίπεδο προεργασία με στόχο τον περιορισμό του "εθνοτικού σχολείου" με την επίσημη καθοδήγηση καθηγητών πανεπιστημίου και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.
Αυτό που δεν κατόρθωσαν τόσες ορδές βαρβάρων, αυτό που δεν κατόρθωσαν τόσα μαρτύρια, το επιχειρούν σήμερα "έλληνες" εκπαιδευτικοί και πολιτικοί... Η ανάγκη επαγρύπνησης είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Τα εθνικά αδιέξοδα και η ιστορική μνήμη
Ενώ το Κυπριακό εισέρχεται σε νέα φάση όπου ένα νέο σχέδιο θα τεθεί σε συζήτηση και οι προσδοκίες μας δεν είναι καλές, η Σκοπιανή προκλητικότητα καλπάζει, οι ανακατατάξεις στα Βαλκάνια αναπτύσσονται ανησυχητικές, οι Τούρκοι επιμένουν στην αδιαλλαξία. Το στρατηγικό και διπλωματικό περιβάλλον που κινείται η Ελλάδα είναι φορτισμένο από προκλήσεις που τα χρόνια έδειξαν ότι δεν έχουν περιστασιακό περιεχόμενο. Δεν πρόκειται δηλαδή για τάση λίγων φανατικών αλλά και για μόνιμες εκπεφρασμένες αντιλήψεις που έχουν μια στρατηγική και τακτικές απέναντι στις οποίες έως σήμερα το ελληνικό κράτος δείχνει ανέτοιμο πρόχειρο και υποτονικό. Η οικονομική άνθηση της Αλβανίας και των Σκοπίων είναι κατά το μέγιστο μέρος έργο του ελληνικού κράτους και των ελλήνων επιχειρηματιών. Η περιβόητη οικονομική διπλωματία που θα διέσωζε τις σχέσεις καλής γειτονίας αποδείχτηκε μια ανόητη επιλογή, που όχι μόνο υπονόμευσε τις ελληνικές θέσεις αλλά δημιούργησε και πολλά επιμέρους προβλήματα στην ελληνική αγορά εργασίας και στην ελληνική κοινωνία. Όλα τα "ανοίγματα" προς του βόρειους και ανατολικούς γείτονες έδωσαν ένα , έστω ένα πλεονέκτημα στην χώρα μας; Δυστυχώς κανένα, μόνο περαιτέρω προβλήματα.
Το αίτημα της σθεναρής στάσης παραμένει ως μοναδικό ελπιδοφόρο αίτημα μεγάλου μέρους της πολύπαθης ελληνικής κοινωνίας. Ο δρόμος της ξεκάθαρης και εθνικής θέσης βρίσκει ερείσματα στην μεγάλη μνήμη της πατρίδας εκεί όπου αναγεννήθηκε. Το '21, πρέπει να παρορμά και να φρονηματίζει κάθε σύγχρονο έλληνα γιατί δείχνει το δρόμο.
> Μάνος Κώνστας
(δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PATRIA, τεύχος 10)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου